با وجود سایت‌ها، کتاب‌ها و منابع آموزشی مختلف، دیگر مانند گذشته‌ها هیچ‌کس در جلسات مصاحبه شغلی غافل‌گیر نمی‌شود. این روزها، همه با سوالات رایج آشنایی دارند و پاسخ‌هایی هم برایشان آماده می‌کنند. به همین خاطر است که احتمال بدپاسخ‌دادن افراد به سوالات مصاحبه های شغلی بسیار کاهش پیدا کرده است. پس اگر در بخش استخدام یک سازمان و شرکت فعالیت می‌کنید، باید حواستان باشد که به سراغ طرح سوالات هوشمندانه‌تری در جلسات مصاحبه باشید؛ سوالاتی که از طریق آنها، امکان جذب نیروهای زبده مقدور می‌شود. پرسش‌هایی که طرح و انتخاب می‌کنید باید هماهنگ و همسو با شغلی باشند که پیشنهاد می‌دهید. در ادامه راه‌کارهایی برای رسیدن به پرسش‌هایی مناسب مطرح شده است.
پرسش‌های قابل‌پیش‌بینی را کنار بگذارید
اگر می‌خواهید جلسه‌ای حرفه‌ای برگزار کنید، نباید به سراغ طرح سوالاتی بروید که از قبل امکان یافتن پاسخ آنها برای متقاضیان وجود دارد. اشتباه نکنید. ما به دنبال آزاردادن دیگران نیستیم اما اگر سوالاتی کلیشه‌ای برای پرسیدن در جلسات مصاحبه انتخاب کنید، امکان دارد که نتوانید نیروهای کاری مطلوبِ واقعی را شناسایی نمایید. پس دور سوالاتی مانند «درباره نقاط ضعف و قوت خود چه می‌دانید؟» را خط بکشید.
سوالات تاریخی را کنار بگذارید
منظور از سوالات تاریخی چیست؟ به آن دسته از سوالاتی تاریخی گفته می‌شود که از متقاضی شغلی می‌خواهند درباره پروژه‌ای در گذشته کاری‌شان توضیحاتی بدهند. یا مثلا اشاره به زمانی دقیق در رزومه متقاضی دارند. این پرسش‌ها در جهان امروز که سرعت تغییرات به‌شدت زیاد است اصلا به درد نخواهند خورد.
پرسیدن درباره پروژه‌ای از گذشته‌ها چیزی را به شما ثابت نمی‌کند. چون محیط و فرهنگ کاری هر شرکت و سازمان مختص به خود آن مجموعه است و لزوما اقداماتی که در گذشته از سوی یک متقاضی در محل کارش صورت گرفته، نمی‌تواند نسخه مناسبی برای رفع مشکلات شرکت و سازمانتان باشد. از سوی دیگر، این پرسش‌ها به افراد حراف و کسانی که خوب داستان می‌گویند، این اجازه را می‌دهد که داستان‌بافی کنند و شاید نقش خیلی کوچک خود در یک پروژه را بزرگ نمایند. پس سوالات تاریخی را هم کنار بگذارید و بدانید که معیار چندان مناسبی برای سنجش یک متقاضی کار نیستند.
از متقاضی نمونه کار و تست بگیرید
هیچ چیز مانند تست‌های عملی نمی‌تواند نشان‌دهنده توانمندی‌های یک فرد باشد. مثلا اگر قرار است، کسی را در پُست آشپزی به کار بگیرید باید حتما برای اینکه نظر نهایی‌تان را درباره‌اش مطرح کنید، از او تست آشپزی بگیرید. مثلا می‌توانید مشکلاتی واقعی که در مسیر راه پروژه‌های شرکت به وجود آمده را مطرح کنید و از متقاضی شغل بخواهید که راه‌کارهایی برای برون‌رفت از این مشکلات ارائه کند. البته باید قبل از جلسه مصاحبه مشکل و مساله را طراحی کرده باشید و تمام داده‌های لازم برای حل آن را هم در اختیار فرد بگذارید تا از اتلاف وقت در جلسه مصاحبه جلوگیری شود. چنین حرکتی می‌تواند نشان بدهد که یک فرد تا چه اندازه برای تصاحب یک موقعیت شغلی مناسب است. این روش و حرکت در جلسه مصاحبه، اطلاعات زیادی از فرد در اختیارتان قرار خواهد داد.
میزان آینده‌نگری و قدرت پیش‌بینی متقاضیان را بسنجید
در دنیای پرسرعت و شلوغ این روزها باید به دنبال فردی باشید که بتواند درباره آینده پیش‌بینی‌هایی خوب از خود ارائه کند. برای اینکه بتوانید چنین چیزی را در یک فرد بسنجید، به او درباره یک پروژه توضیح دهید و بخواهید که چشم‌انداز ۳ تا ۶ ماه آتی آن را ترسیم نماید. البته در اینجا هم باید اطلاعاتی را در اختیار فرد بگذارید و مثلا بگویید که هدف پروژه چیست، چه کسانی در پیش‌برد آن حضور و نقش خواهند داشت و شاخص‌ها و داده‌های لازم برای تحلیل پروژه را هم در اختیارش قرار بدهید.
برای سنجش این توانمندی هر فرد می‌توانید از او بخواهید که تحلیل‌های خود را درباره آینده صنعتی که در آن فعال هستید هم ارائه کند. مثلا محیط کسب‌وکارتان را در ۳ تا ۵ سال آینده بررسی کند و بگوید که چالش‌های پیش رو چه خواهد بود. درباره چالش‌های شغلی خودش هم نظراتی بدهد تا بتوانید درباره قدرت تحلیل و توانمندی‌هایش قضاوت کنید.
خلاقیت، میل به یادگیری و تطبیق‌پذیری فرد را محک بزنید
از فرد بخواهید که گام‌های یادگیری، تطبیق‌پذیری خود با اعضای دیگر تیم و اقداماتی که در مواجهه با موضوعی غافل‌گیرکننده انجام می‌دهد، برایتان بازگو کند. باید ببینید که کدام‌یک از این موارد یعنی یادگیری، تطبیق‌پذیری و… برای آن جایگاه شغلی مهم‌تر هستند و از متقاضی شغل بخواهید که رویکرد خود درباره هر یک از این موضوعات را با شما در میان بگذارد. سنجش خلاقیت هم مهم است و اینکه یک فرد چطور می‌تواند نوآوری را به عنوان عضوی از یک تیم در کار بالا ببرد، باید در میان مواردی قرار بگیرد که در مصاحبه شغلی می‌سنجید.
“فرایند استخدام استارتاپی که آرزویش را دارید!”
سوالات تکراری نپرسید
برای اینکه از وقت جلسه به بهترین شکل ممکن بهره ببرید، از پرسیدن سوالات درباره اطلاعاتی که در رزومه فرد قید شده، خودداری نمایید. باید سوالات تازه و جدیدی را مطرح کنید که درباره‌شان در رزومه حرفی به میان نیامده است. از فرصت مصاحبه برای شناخت هر چه بهتر فرد بهره ببرید.
زمانی را به آشنایی و معاشرت اختصاص بدهید
قرار نیست که با متقاضیان موقعیت شغلی دوست شوید. قرار هم نیست که از آنها بازجویی کنید. پس همیشه زمانی را از جلسه برای آشنایی و معاشرت کنار بگذارید. با فرد مورد نظر کمی معاشرت داشته باشید و از شرکت هم برایش صحبت کنید تا او هم با شما بیشتر آشنا شود. این حق اوست.
در آخر
برگزارکردن جلسات مصاحبه به شکلی درست و مفید کار ساده‌ای نیست. بعضی از شرکت‌ها اصلا به برگزاری این جلسات مصاحبه اعتقادی هم ندارند. اما تحقیقات نشان می‌دهد که اگر از متقاضیان پُست‌های شغلی شرکت‌تان مصاحبه بگیرید، امکان جذب نیروهای زبده بیشتر می‌شود و سازمانی موفق‌تر خواهید داشت. برای تصمیم‌گیری درباره انتخاب‌کردن یا نکردن فرد هم همان ابتدای جلسه تصمیم‌گیری نکنید. اجازه بدهید که دست‌کم ۵۰ درصد از جلسه سپری شود و بعد تصمیم خود را بگیرید. در این صورت، روند منصفانه‌تر و اصولی‌تری را پشت سر خواهید گذاشت. تحقیقات نشان می‌دهد که معمولا بیشتر مصاحبه‌کنندگان در همان ۱۵ ثانیه نخست مصاحبه با یک فرد، تصمیم می‌گیرند که او را به مجموعه خود وارد کنند یا نه. این درست نیست و اگر می‌خواهید با گام‌هایی مناسب پیش بروید باید دور چنین کاری را خط بکشید و به خود و مصاحبه‌شونده زمان بدهید.
