مجموعه‌‌ی راهنمای مبتدی‌ها برای کمک به آن دسته از افرادی طراحی شده است که به تازگی شروع به یادگیری تجربه‌ی کاربری کرده‌اند یا کسانی که می‌خواهند در اصول اولیه آن مهارت بیشتری کسب کنند. در همین اولین بخش، نگاهی به یکی از بخش‌های اولیه‌ی پروسه‌ی تجربه‌ی کاربری یا همان یو ایکس (UX) می‌اندازیم: پرسونا.
پرسونا چیست؟
به عبارت ساده پرسونا نماینده‌ی قسمت ویژه مخاطبان برای وب‌سایت، محصول یا خدماتی است که در حال طراحی آن بر اساس انواع مختلفی از تحقیق کیفی و کمی هستید. این قسمت انگیزه‌های فرد، ناکامی‌ها و در واقع اینکه چه کسی هستند را دربر می‌گیرد.
چرا به پرسونا احتیاج داریم؟
پرسوناها بر اساس کاربران واقعی هستند. آن‌ها به شما کمک می‌کنند بدانید چه‌کسی واقعاً از وب‌سایت، خدمات یا محصولات شما استفاده خواهد کرد، بنابراین می‌توان طی پروسه‌ی تجربه‌ی کاربری برای طراحی کلیدی و تصمیم‌گیری‌های مربوط به عملکرد از آن‌ها استفاده کرد.
وقتی دارید سعی می‌کنید برای ذینفعان، طراحان، توسعه‌دهندگان و هرکسی که در این پروژه دخیل است توضیح می‌دهید که تجربه‌ی کاربری باید چگونه باشد، می‌توان از پرسوناها استفاده کرد.
همچنین آن‌ها در ایجاد سفرهای کاربری واقع‌گرایانه به شما کمک ویژه‌ای می‌کنند، که در راهنمای بعدی مبتدی‌ها به آن خواهیم پرداخت.
چه زمانی باید یک پرسونا بسازیم؟
معمولاً پرسوناها یکی از اولین و اصلی‌ترین خروجی‌های مرحله‌ی کشف اولیه‌ی یک پروژه هستند. آن‌ها روشی عالی برای تجسم تمام داده‌های مربوط به کاربران و مخاطبانی هستند که می‌خواستید جمع‌آوری کنید.
چگونه یک پرسونا بسازیم؟
روش‌های متعددی برای ساخت پرسوناها وجود دارند که تعداد زیادی از آن‌ها به بودجه، نوع پروژه، و نوع دادههایی که قادر به جمع‌آوری آن‌ها هستید بستگی دارند. شما میتوانید به روش‌های مختلفی ورودی‌ها را گردآوری کنید که رایج‌ترین روش‌ها به شرح زیرند:
- صحبت با مشتری‌تان – آن‌ها اغلب راجع به مخاطب خود نگرش یا اطلاعاتی در قالب اطلاعات بازاریابی، مطالعات گذشته و تقسیم‌بندی مشتری دارند. با این حال، احتیاط کنید زیرا دریافت آن‌ها از مخاطبشان ممکن است همیشه مطابق با واقعیت نباشد.
- صحبت با کاربران – احتمالاً یکی از باارزش‌ترین روش‌های به دست آوردن داده کیفی مناسب صحبت کردن با افرادی باشد که از آن استفاده می‌کنند. البته چنین چیزی به این معناست که شما به نظرات مبهم افراد مختلفی که با آن‌ها صحبت می‌کنید نیاز دارید.
- منابع دیگر – ورودی‌های دیگر می‌توانند شامل این موارد شوند؛ تجزیه و تحلیل‌ها، پرونده‌سازی به سبک تقسیم‌بندی سنتی‌تر MOSAIC، تعاملات در رسانه اجتماعی (روشی عالی برای اینکه ببینید چه نوع افرادی با برندها در تعامل هستند) و هرچیز دیگری که میتوانید پیدا کنید. هرچه بیشتر اطلاعات کسب کنید، پرسوناهای شما غنی‌تر و باارزش‌تر خواهند بود.
یک پرسونا شامل چه چیزهایی است؟
هیچ الگوی ثابتی درباره‌ی اینکه یک پرسونا چه چیزهایی را شامل می‌شود یا چه چیزهایی را شامل نمی‌شود وجود ندارد. در جایی که انواع مخاطبان تفاوت‌های زیرکانه‌ای دارند، نیازمند مشخصه‌های بیشتری هستید تا نکات ظریف پرسوناهای مختلف را دریابید، با این حال در پروژه‌هایی که بیشتر از نوع تجارت الکترونیکی هستند میتوانید صرفاً با استفاده از اهداف پرسوناها مانند گشت‌وگذارهای اینترنتی یا جستجوهای آن‌ها نتایجی به دست آورید.
معمولاً می‌خواهید چندتا از مشخصه‌های زیر را به دست آورید:
- اهداف شخص در وب‌سایت، خدمات یا محصولات شما
- انگیزه‌های شخص برای استفاده از آن
- نقطه‌ضعف‌ها و ناکامی‌های فعلی شخص
- تعدادی داده‌ی آماری از قبیل سن، موقعیت مکانی یا جنسیت
- عبارتی که نگرش آن‌ها به طور کلی یا نگرش آن‌ها نسبت به وب‌سایت، خدمات یا محصول را مشخص می‌کند.
- یک شرح‌حال کوتاه راجع به پیشینه‌ی آن‌ها
- توانایی فنی فرد بعلاوه‌ی وسایلی که استفاده می‌کند و میزان استفاده او از آن وسایل
- برندها یا وب‌سایت‌های دیگری که ممکن است دوست داشته باشند.
- تصویری که آن پرسونای خاص را نمایان می‌کند. سعی نکنید از عکس آرشیوی استفاده کنید زیرا این کار باعث می‌شود فکر کردن راجع به آن پرسونا در قالب یک شخص واقعی سخت شود و باورپذیر بودن آن را دشوار می‌کند. سایت‌های قرار‌گذاری مکانی مناسب برای شروع هستند، البته به یاد داشته باشید که در صورت نیاز از آن‌ها اجازه بگیرید!
این فهرست به هیچ عنوان فهرست کاملی نیست و در گذشته من از ویژگی‌هایی از قبیل وضعیت عاطفی، ثروت و حتی غذای موردعلاقه‌شان استفاده کرده‌ام! تمام آن بستگی به این دارد که چقدر می‌خواهید پرسونای خود را واقعی نشان دهید و چه دادههایی برای خلق آن‌ها در دست دارید.
پرسونا چه شکلی است؟
یک بار دیگر باید بگویم که هیچ الگوی واقعی ثابتی وجود ندارد، البته اگر می‌خواهید مطمئن شوید که پرسوناها خیلی سریع و واضح اطلاعات خود را منتقل می‌کنند معمولاً بهتر است همه‌ی اطلاعات در یک صفحه قرار داده شوند تا به راحتی روی دیوار نصب شود یا به راحتی با ذینفعان به اشتراک گذاشته شود.
قدم بعدی چیست؟
برای اینکه بدانید دارید برای چه کسانی طراحی می‌کنید پرسوناها شروعی عالی هستند. آن‌ها برای بسیاری از فعالیت‌های دیگر پروژه یا تجربه‌ی کاربری، ورودی مهمی هستند و در هر مرحله‌‌ای از پروژه می‌توان به آن‌ها رجوع کرد تا مطمئن شد همه روی کاربر متمرکز هستند.
مقاله‌ی یک قالب پرسونای ساده را بخوانید که در آن الگوهایی از پرسوناها برای کمک به تهیه‌ی آن‌ها ارائه کرده‌ایم.
